Türkiye'de Yatırım Teşviki | Bölgesel Uygulama Planı

Türkiye’de özel olarak kurulmuş ve büyük oranda ekonomik etkiye sahip olan yatırım teşviki, yerli ve yabancı yatırımcıların desteklenmesi açısından eşit uygulamalar sunmaktadır. Türkiye'de yatırım teşviki sistemi, ülke ekonomisinde var olan cari açığı en alt seviyeye indirmeyi hedeflemektedir.

Yatırım teşviki uygulamalarının, Türkiye’de bulunan az gelişmiş bölgeler için sağlanan ve bu bölgelere yatırımın artması amacıyla özel olarak tasarlandığı göz önünde bulundurulmalıdır. Herhangi yatırım faaliyetiniz için yatırım yapacağınız bölgede var olan teşvikler hakkında bilgiye sahip olmanız, yatırımınız esnasında sahip olacağınız destek açısından önem taşımaktadır.

Türkiye’de Yatırım Teşviki Sisteminden Kimler Yararlanıyor?

Türkiye’de yerli ve yabancı yatırımcılar için eşit destek sağlama üzerine yapılandırılmış olan yatırım teşviki sistemi kapsamına dahil olmak için belirli şartlar belirlenmiştir. Bu şartların sağlanması halinde ise belirtilen kurum, kuruluş ve kişiler bu sistemden faydalanabilmektedir.

İlk olarak; Sermaye sahibi şirketler, birlik ve kooperatifler, iş ve sermaye ortaklıkları ile gerçek kişiler yararlanma hakkına sahiptir. İkinci olarak kamu kurumu ve kuruluşları bu listede yerini almaktadır. Türkiye’de yatırım teşviki sisteminden yararlanabilmek için kamu kuruluşu niteliğinde üniversite veya meslek kuruluşu olmanız halinde de destek alabilmektesiniz. Vakıflar, dernekler ve yabancı sermaye tarafından Türkiye’de yapılacak olan yatırımın sermayedarı da bu sistemden faydalanabilmektedir. Teşvik sistemi koşullara ve yatırımın niteliğine bağlı olarak farklı uygulamalar üzerinden gerçekleşmektedir.

Genel Yatırım Uygulamaları için Sağlanan Teşvik

Yerli veya yabancılar tarafından yatırım amacı ile belirlenen projeler bölge ayrımı yapılmadan desteklenmektedir. Belirlenmiş olan koşullar ve asgari olarak belirlenmiş olan yatırım değeri karşılandığı takdirde bu destekten faydalanılabilir. Bölgelere göre asgari yatırım tutarı, belirlenen asgari sabit miktar kadar olmalıdır. Genel yatırım desteği iki şekilde uygulanmaktadır.

Katma değer vergisi istisnası; destek planı kapsamında yurt içi veya yurt dışı tarafından sağlanan yatırım amacı ile temin edilen malın üzerinden uygulanmaktadır. Son yapılan düzenlemelere göre (3065 sayılı KDV Kanunu) uygulanan istisna uygulamasından faydalanmak için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş olan idare tarafından düzenlenen teşvik belgesini edinmek gerekmektedir.

Gümrük Vergisinden Muafiyet; yurtdışından temin edilen malın teşvik belgesi olması durumunda sağlanması ile uygulanmaktadır. Yatırım için makine veya teçhizat adına gerçekleştirilen ithalat Rejim Kararı ile belirlenen gümrük vergisi ödemesi için muafiyet sahibi olunması ile destek sağlanmaktadır.

Bölgesel Yatırım Teşviki Uygulamaları

Türkiye’de yatırım teşviki için planlanan destek programı için ikinci uygulama ise bölgesel olarak değişen destek programıdır. 5520 sayılı Kanun uyarınca bölgesel yatırım teşviki sağlanacak yatırımlar için gelir vergisi ya da kurumlar vergisi ödemesi üzerinden yatırıma katkı oranına göre indirim uygulanmaktadır.

Türkiye’de yatırım teşviki yatırımın stratejik olması durumunda yüzde doksan vergi indirimi ile desteklenmektedir. Yatırıma katkı oranı ise %50 olarak belirlenmiştir. Bakanlık bütçesinden belirli şartlar altında işveren adına karşılanacak sigorta prim desteğinin yanı sıra yatırımın hayata geçtiği tarihten itibaren gelir vergisi stopajı için teşvik sağlanmaktadır. Ayrıca yatırım yeri için destek, katma değer vergisi iadesi ve kar payı veya faiz için destekler sunulmaktadır. Bölgesel teşvikleri ancak daha geniş bir başlık altında toplamak şarttır. Bölgesel teşviklerin incelenmesi ve özel olarak şartların uygulanması belirli koşullara bağlıdır.

Türkiye’de Büyük Ölçekli Yatırımlar ve Stratejik Yatırım Teşviki

Türkiye’de devlet tarafından sunulan yatırım teşviki planı belirli şartlar altında belirlenen niteliklere sahiptir. Genel teşvik uygulamaları ve bölgesel teşvik uygulamalarının dışında büyük ölçekli yatırımlar veya stratejik olarak adlandırılan yatırımlar için teşvikler sunulmaktadır.
Türkiye’de stratejik yatırımlar olarak adlandırılan ve devletin yatırım teşviki sağladığı alana dahil olan konu, ülkede ithalat bağımlılığı oluşturan ürünlerin üretilmesini planlayan yatırımcıları ilgilendirmektedir.

Yeni Teşvik Sistemine Genel Bakış

Genel Teşvik uygulamaları için belirli koşullar sağlandığında, KDV istisnası ve gümrük vergisi muafiyeti uygulanmaktadır. Bölgesel Teşvik planı çerçevesinde verilen destek planı ise; KDV istisnası, Gümrük Vergisinden muafiyet, vergi indirimi, sigorta primi için işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi ve faiz desteği ile belirli koşullar altında planlanmıştır.

Büyük ölçekli yatırımlar için sunulan teşvikler ise bölgesel teşvik kapsamında sunulan destek ile örtüşmektedir. Yalnızca faiz desteği kısıtlanmıştır. Stratejik yatırımlar için ise sağlanan teşvik programı bölgesel teşvik uygulamaları ile aynı destek planına uymakta fakat ek olarak KDV iadesi desteği verilmektedir. Fakat büyük önem taşıyan bir ayrıntı, farklı koşullar ve farklı yaptırımlar ile sağlanıyor olmasıdır. Yatırımın niteliği ve sağlanması gereken koşullar değişiklik göstermektedir. Kanun içerisinde yapılan son düzenlemeler ile Türkiye’de sunulan programın ana hatları bu doğrultudadır.